شبیه سازی تبخیر و تعرّق با استفاده از مدل dbh در حوضه آبریز گرگانرود- قرهسو

مدیریت کارآمد منابع آب مستلزم شناخت و برآورد مولفه های چرخه آب می باشد. اندازه گیری مستقیم برخی از این مولفه ها معمولاً پر هزینه بوده و لذا با استفاده از مدل های هیدرولوژیکی شبیه سازی می شوند. مدل dbh یک مدل توزیعی مکانی است که در آن روش های پیشرفته ای برای فهم واکنش چرخه آب بکار رفته است. پیشرفت های مدل dbh به صورت زیر خلاصه می گردد: 1. محاسبه تبخیر، با استفاده از طرح فیزیکی پوشش سطحی به منظور شبیه سازی شار گرما در فرایند های svat، با قابلیت اعتماد بیشتری انجام می شود. 2. داده های ماهواره ای به منظور توصیف سری های زمانی تغییر پوشش سطح مورد استفاده قرار گرفته است؛که این امر، ارزیابی واکنش های هیدرولوژیکی در حوضه های بدون اندازه گیر را با استفاده از داده های موجود، ممکن می سازد. 3. مشاهدات هواشناسی بدست آمده از ایستگاه های هواشناسی نظیر: بارش، دما، رطوبت، فشار بخار، ساعات آفتابی و سرعت باد در مدل مذکور مورد استفاده قرار می گیرند. این مدل می تواند با بکاربردن خروجی های مدل اتمسفریک، با این مدل کوپل گردد. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات ماهواره ای و نیز داده های هواشناسی نظیر بارش، دما و ...، قابلیّت مدل dbh در شبیه سازی تبخیر و تعرّق و رواناب در حوضه آبریز گرگانرود ـ قره سو در استان گلستان مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش های مختلفی برای دریافت اطلاعات مرتبط با هیدرولوژی و همچنین رقومی نمودن آنها به منظور استفاده در مدل توزیعی بیوسفر- هیدرولوژیکی مورد استفاده قرار گرفته اند. سه منبع داده، متشکل از سنجش از دور، ایستگاه های زمینی و داده های پیمایش آماری در مدل dbh بکار گرفته شده اند. داده های استخراج شده از سنجش از دور، شامل داده های مدل رقومی ارتفاع(dem)، داده های کاربری اراضی، پوشش سطحی و همچنین داده های تشعشع خورشیدی است. مجموعه داده های dem از hydro1k استخراج شده است. hydro1kمجموعه استانداردی از داده های زمین- محور با دقّت مکانی 1km فراهم می کند که برای تمامی کاربرانی که نیازمند ساماندهی، ارزیابی یا پردازش اطلاعات هیدرولوژیکی در یک مقیاس بزرگ هستند، از ارزش بالایی برخوردار است. داده های پیمایش آماری که در اینجا مورد بحث و بررسی قرار می گیرند، شامل داده های مربوط به پوشش خاک، داده های کاربری اراضی و همچنین داده های مربوط به نقشه های آبیاری می باشد. در این تحقیق، آمار و اطلاعات 3 ایستگاه سینوپتیک مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان داد، با توجه به اینکه در شبیه سازی ماهانه دبی، مقادیر خطا در بازه قابل قبولی قرار دارد، می توان از این دوره به عنوان عملکرد نسبتاً مناسب مدل نام برد. نتایج شبیه سازی تبخیر و تعرّق واقعی نیز حاکی از این بود که مقادیر تبخیر و تعرّق برای ماه های گرم سال نظیر ژوئن، جولای، آگوست( اواخر خرداد تا اوایل شهریور) بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده که این امر می تواند به دلیل بالا بودن نرخ آبیاری در این ماه ها باشد. همچنین مشخص گردید که در نظر گرفتن مولفه آبیاری در محاسبه بیلان آب حوضه آبریز، تا چه حد می تواند در دقّت نتایج بدست آمده نقش قابل توجهی داشته باشد.